Danranışsal Finans: Temsiliyet Eğilimi

Temsiliyet eğilimi, yatırımcıların karar alma süreçlerinde, son dönemlerde dikkat çeken veya belirgin olan olaylara gereğinden fazla ağırlık verme eğilimini ifade eder. Bu bilişsel yanılgıya sahip olan yatırımcılar, geçmişteki kısa vadeli bir başarının veya başarısızlığın geleceği de aynı şekilde temsil edeceğine inanır. Ancak, bu düşünce genellikle yanıltıcıdır ve yatırımcıların yanlış kararlar almasına yol açabilir.

Örneğin, yatırımcılar yakın zamanda yüksek kazanç sağlayan bir şirketin gelecekte de aynı performansı göstereceğini varsayabilir. Aynı şekilde, kötü performans gösteren bir şirketin veya yatırım fonunun gelecekte başarısız olacağına dair bir önyargı geliştirebilirler. Halbuki, bir şirketin veya fonun gelecekteki performansı, yalnızca geçmiş verilerine dayanmaz; yönetim kalitesi, piyasa koşulları ve stratejik değişiklikler gibi birçok faktör geleceği şekillendirebilir.

Temsiliyet Eğiliminin Sonuçları

Temsiliyet eğiliminin yatırım kararları üzerindeki etkileri oldukça büyüktür ve şu durumlara yol açabilir:

1.Hatalı Yatırım Kararları:

Yatırımcılar, sadece geçmiş performansa dayanarak “iyi” bir hisse senedine yatırım yapabilir ve bu süreçte piyasanın genel durumunu veya hisselerin gerçek değerini göz ardı edebilirler.

2.Düşük Getiri Potansiyeli:

Temsiliyet eğilimi nedeniyle yatırımcılar, piyasa değeri zaten yüksek olan ve gelecekteki kazanç potansiyeli sınırlı olan hisselere yönelir. Daha az popüler ancak yüksek getiri potansiyeline sahip fırsatları kaçırabilirler.

3.Portföy Çeşitliliğinin Azalması:

Bu eğilim, yatırımcıların belirli sektörlere veya şirketlere odaklanmasına ve portföylerini çeşitlendirmemesine neden olabilir. Bu durum, riski artırabilir.

Temsiliyet Eğilimine Örnekler

Hisse Senetleri Örneği:

Bir yatırımcı, son iki çeyrekte olağanüstü kâr açıklayan bir teknoloji şirketinin hisselerini satın alır. Bu yatırımcı, şirketin performansını yönlendiren inovasyon faktörlerini veya piyasa rekabetini analiz etmek yerine, yalnızca son başarılarına dayanarak bu kararı almıştır. Ancak, bu şirket yeni bir rakip karşısında zorluk yaşamaya başlarsa, yatırımcı ciddi kayıplarla karşılaşabilir.

Yatırım Fonları Örneği:

Bir yatırım fonu, geçmiş yıllarda yüksek getiri sağlamış olabilir. Temsiliyet eğilimi etkisiyle yatırımcılar, bu fonun gelecekte de aynı performansı göstereceğine inanarak yatırım yapabilir. Ancak, fon yöneticisinin değişmesi veya piyasa koşullarının fonun stratejisine uygun olmaması, gelecekteki getirilerin azalmasına neden olabilir.

Forex Piyasası Örneği:

Bir Forex yatırımcısı, son haftalarda EUR/USD paritesindeki yükseliş trendini fark eder ve bu hareketin devam edeceğini varsayarak pozisyon açar. Ancak, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) beklenmedik bir faiz indirimi, EUR/USD’nin düşüşe geçmesine neden olabilir. Yatırımcı, sadece geçmiş verilere dayanarak karar verdiği için bu ani düşüşten etkilenebilir.

Temsiliyet Eğilimine Karşı Nasıl Korunabiliriz?

1.Analitik Yaklaşım Benimseyin:

Geçmiş performansı dikkate alırken, bu performansı etkileyen tüm faktörleri detaylı bir şekilde analiz edin. Bir şirketin gelecekteki başarısının yalnızca geçmişteki başarısına bağlı olmadığını unutmayın.

2.Çeşitlendirilmiş Portföy Oluşturun:

Portföyünüzü farklı sektörlere, varlık sınıflarına ve coğrafi bölgelere dağıtarak risklerinizi minimize edin. Bu sayede tek bir hisseye veya varlığa bağımlı olmaktan kaçınabilirsiniz.

3.Uzun Vadeli Düşünün:

Kısa vadeli başarılar veya başarısızlıklar yerine, yatırım yaptığınız varlığın uzun vadeli potansiyelini değerlendirin. Bu, daha sağlam kararlar almanıza yardımcı olabilir.

4.Objektif Verilere Dayanın:

Kararlarınızı verirken yalnızca geçmiş performans değil, aynı zamanda finansal raporlar, piyasa analistlerinin yorumları ve ekonomik veriler gibi nesnel verilere dayanmayı alışkanlık haline getirin.

5.Forex’te Teknik ve Temel Analiz Kullanın:

Forex piyasasında işlem yaparken yalnızca geçmiş trendleri dikkate almak yerine, temel analizle ekonomik olayların ve teknik analizle trendlerin birleşimini değerlendirin. Örneğin, ABD tarım dışı istihdam verilerinin açıklanması gibi temel olaylar, geçmiş trendlerin devam etmeyeceğini gösterebilir.

Sonuç

Temsiliyet eğilimi, yatırımcıların geçmişteki başarıları aşırı genelleştirme eğilimiyle finansal kararlarını şekillendirmesine neden olan bir bilişsel yanılgıdır. Bu eğilim, yatırımcıların gelecekteki riskleri küçümseyerek yanlış yatırımlara yönelmelerine yol açabilir. Forex ve finans piyasalarında bu yanılgıyı aşmak için analitik bir yaklaşım benimsemek, nesnel verilere dayanmak ve portföy çeşitliliğine önem vermek kritik öneme sahiptir. Unutulmamalıdır ki, geçmiş başarılar geleceğin garantisi değildir.

Davranışsal finansta bulunan diğer eğilimleri incelemek için tıklayın.