Davranışsal Finans: Belirsizlikten Kaçma Eğilimi

Gelecek her zaman bir miktar risk ve belirsizlik içerir. Eğer gelecek hakkında tahminlerde bulunabiliyorsak, bu durum bir risk olarak kabul edilir; ancak, tahmin yapılamayan durumlar belirsizlik olarak değerlendirilir. Örneğin, bir şirketin gelecek yıl %80 olasılıkla kâr edeceğini tahmin edebiliyorsak, bu durum “risk” olarak adlandırılır. Ancak, şirketin kâr edip etmeyeceği hakkında hiçbir bilgiye sahip değilsek, bu durum “belirsizlik” olarak tanımlanır. İnsanların belirsizlikten kaçma eğilimi göstermesi doğaldır; çünkü belirsizlik, kontrol edilemez bir durum olarak algılanır ve insanları rahatsız eder.

Bu eğilim, insanların belirsizlikten kaçarak daha fazla bilgiye sahip oldukları riskli durumları tercih etmelerine yol açar. Ancak riskli durumlarda bile, bireyler daha az risk taşıyan seçeneklere yönelmeye çalışır. Bu davranış, özellikle finansal piyasalarda ve yatırımlarda belirgin bir şekilde kendini gösterir.

Belirsizlikten Kaçma Eğiliminin Finansal Kararlara Etkisi

Belirsizlikten kaçma eğilimi, yatırımcıların karar alma süreçlerinde çeşitli şekillerde kendini gösterebilir:

1.Riskli Varlıklardan Uzak Durma:

Yatırımcılar, belirsiz veya az bilgiye sahip oldukları varlıklardan kaçınır. Bunun yerine, geçmiş performansı daha net olan veya daha öngörülebilir varlıklara yatırım yapmayı tercih ederler.

2.Yerel Piyasalara Yönelme:

Yatırımcılar, uluslararası piyasalardaki belirsizliklerden kaçınarak, daha aşina oldukları ve bilgi sahibi oldukları yerel piyasalara yönelirler. Örneğin, bir Türk yatırımcı, global şirketlere yatırım yapmak yerine, İMKB hisselerini tercih edebilir.

3.Portföyde Aşırı Güvenli Varlık Tercihi:

Belirsizlikten kaçınan yatırımcılar, portföylerini güvenli liman varlıklarıyla (örneğin, altın, ABD tahvilleri) doldurabilir. Ancak, bu durum potansiyel getirilerini sınırlayabilir.

4.Aynı Sektör veya Şirkete Yatırım Yapma:

Bir yatırımcı, kendi çalıştığı şirketin hisselerinin daha güvenli olduğuna inanabilir. Bu durum, portföy çeşitliliğini azaltır ve yatırımcıyı gereksiz risklere açık hale getirir.

Forex Piyasasında Belirsizlikten Kaçma Eğilimine Örnekler

1. Majör Paritelere Odaklanma:

Belirsizlikten kaçınan bir Forex yatırımcısı, daha fazla bilgi ve analiz bulabildiği majör paritelere (örneğin, EUR/USD, USD/JPY) yönelir. Bunun nedeni, bu paritelerin likiditesinin yüksek olması ve daha fazla öngörülebilirlik sunmasıdır. Ancak, bu yaklaşım, daha az bilinen fakat potansiyel olarak daha kazançlı olan egzotik pariteleri kaçırmasına neden olabilir.

2. Bilinmeyen Ekonomik Verilerden Kaçınma:

Bir yatırımcı, ABD tarım dışı istihdam verilerinin açıklanacağı günlerde işlem yapmaktan kaçınabilir. Çünkü bu tür veriler, piyasada belirsiz ve ani hareketlere neden olabilir. Bu belirsizlikten kaçınmak, yatırımcının fırsatları değerlendirememesine yol açabilir.

3. Yerel Para Birimlerine Yönelme:

Bir Türk Forex yatırımcısı, daha aşina olduğu için USD/TRY veya EUR/TRY gibi paritelerde işlem yapmayı tercih edebilir. Ancak, bu tercih, yatırımcının farklı piyasa dinamiklerinden faydalanma şansını sınırlayabilir.

4. Güvenli Limanlara Aşırı Yönelme:

Belirsizlik dönemlerinde yatırımcılar, güvenli liman olarak görülen altın (XAU/USD) veya İsviçre Frangı (USD/CHF) gibi varlıklara yönelir. Ancak bu durum, piyasanın diğer fırsatlarını değerlendirememe riskini beraberinde getirir.

Belirsizlikten Kaçma Eğilimini Aşmak İçin Stratejiler

Bu eğilimi yönetmek ve daha dengeli yatırım kararları alabilmek için yatırımcılar şu stratejileri benimseyebilir:

1.Bilgiye Dayalı Kararlar Alın:

Belirsizliği azaltmanın en iyi yolu, varlıklarla ilgili bilgi edinmektir. Yatırım yapmadan önce, hedef varlık hakkında detaylı bir temel ve teknik analiz yapın.

2.Portföy Çeşitlendirmesi Yapın:

Farklı sektörler, varlık sınıfları ve bölgeler arasında çeşitlendirme yapmak, belirsizliği ve riskleri azaltabilir. Portföyünüzü yalnızca tanıdığınız alanlarla sınırlamak yerine, farklı fırsatlara açık olun.

3.Küçük Pozisyonlarla Başlayın:

Yeni veya daha az bilinen piyasalara yatırım yaparken, küçük pozisyonlar alarak riskinizi sınırlayın. Bu, yeni piyasaları öğrenmenize yardımcı olurken kayıpları minimumda tutmanızı sağlar.

4.Stop-Loss Emirleri Kullanın:

Belirsiz piyasa koşullarında kayıplarınızı kontrol etmek için zarar durdur emirleri kullanın. Bu, riskinizi etkin bir şekilde yönetmenize yardımcı olur.

5.Eğitim ve Deneyimle Belirsizliği Azaltın:

Forex piyasasında tecrübe kazanmak ve piyasaları anlamak, belirsizliği daha iyi yönetmenizi sağlar. Demo hesaplar ve eğitim materyalleri, bu süreci hızlandırabilir.

Sonuç

Belirsizlikten kaçma eğilimi, yatırımcıların yeni fırsatları değerlendirme yeteneğini sınırlayan önemli bir bilişsel yanılgıdır. İnsanlar, belirsizlik yerine tahmin edilebilir riskleri tercih ederek daha fazla bilgiye sahip oldukları yatırımlara yönelme eğilimindedir. Ancak, bu durum, portföy çeşitliliğini azaltabilir ve potansiyel getirilerin kaçırılmasına neden olabilir. Forex piyasasında başarılı olmak için yatırımcıların belirsizlikle başa çıkma becerisini geliştirmesi, risklerini yönetmesi ve piyasa dinamiklerine açık olması gerekir.

Davranışsal finansta bulunan diğer eğilimleri incelemek için tıklayın.